Ta’şir Nedir? Özellikleri Nelerdir? Divân Edebiyatında Ta’şir Örnekleri

Ta'şir, Divân edebiyatında kullanlılan bir nazım şeklidir. Kelime anlamı "onlama" olan ta'şir, bir gazelin her bir beyti önüne aynı vezin ve kafiyede sekizer mısra ekleyerek yapılan bir nazım biçimidir. Bu nazım şeklinde kafiye şeması genellikle aaaaaaaa(aa) bbbbbbbb(ba) cccccccc(ca) şeklindedir.

Edebiyatımızda ta'şir örneklerine nadir rastlanır ancak bu nazım şekli, ustalık isteyen bir yapıya sahiptir. Örneğin, Yahya Bey’in Muhibbî’nin (Kanunu Sultan Süleyman) gazeline yaptığı ta’şir bu türün önemli örneklerindendir. Ta'şir, şairin ustalığını ve dilin inceliklerini gösterme fırsatı sunar. Bu nedenle bu nazım şekli genellikle deneyimli şairler tarafından tercih edilmiştir.

Ta’şir Örneği

Hasta olmak gûş-mâl-i Hazret-i İzzet gibi

Her kişinin yalımın alçak ider gurbet gibi

Değme bir kimse göre gelmez refâhiyyet gibi

Nâleler gûya derây-ı rıhlet-i râhat gibi

Dâr-ı dünya cây-ı firkat menzil-i mihnet gibi

Devleti bir âlet-i hengâme-i zahmet gibi

Sağlıgın bünyâdı yok âyinede sûret gibi

Matla’ı şâh-ı cihânun maşrık-ı hikmet gibi

Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi

Olmaya devlet cihânda bir nefes sıhhat gibi

Yandur erbâb-ı gurûru sôfî-i sâfî-sıfat

Râhat olmak ister isen meskenette mesken et

Dîde gibi şevk-ı nûrâniyyeti başa ilet

Evliyânun ayağı altı olur altı cihet

Mâni’-i işgâl-i Hakdır bezm-i ehl-i ma’sıyet

Her libâs-ı gafleti kılma hicâb-ı mağfiret

Târik-i dünyâdadur sırr-ı sürûr-ı âhîret

Gör ne der şâh-ı vilâyet nûr-ı ayn-ı ma’dilet

Ko bu ayş u işreti çün kim fenâdur âkıbet

Yâr-ı bâkî ister isen olmaya tâat gibi

                         (Gazel-i Muhibbi Ta’şir’i Yahya)