Leffü Neşr Sanatı Nedir, Özellikleri Nelerdir? Leffü Neşr Örnekleri

Leff ü neşr sanatı, Divân edebiyatında sıkça kullanılmış ve benimsenmiş bir sanat türüdür. Leff ü neşr sanatı, bir beyitte geometrik bir düzen ya da düzensiz bir şekilde dağılan iki veya daha fazla sözcüğün arasında anlam ilişkisi kurulmasıyla gerçekleşir. Bu sanat türünün temel şartları şunlardır:

·        Beyitte birden fazla sözcük bulunmalıdır.

·        Bu sözcükler birbirleriyle anlam ilişkisi içinde olmalıdır.

·        Anlam birliği olan sözcükler, düzenli ya da düzensiz bir biçimde beytin iki dizesine dağılmış olmalıdır.

Leff ü neşr sanatında genellikle klişeleşmiş mecazlar ve mazmunlar kullanılarak anlam ilişkisi kurulur. Bu sanat, edebî metinleri zenginleştirmek ve okuyucuya farklı bir bakış açısı sunmak için kullanılmıştır.

Leffü Neşr Türleri

1.     Düzenli Leffü Neşr

İlk sırada, genellikle bu dize olur, söylenen sözcük yahut sözlerle ilgili olarak ikinci dizede bununla ilgili unsurların sırayla verilmiş olmasıdır.

Örnek:

·        “Yusuf ol dehrde sen hem Eyüp ol

             Hem güzele timsal sabır da misal”

Yukarıda ilk dizede bulunan "Yusuf ile Eyüp" peygamberlerin, alt dizede önemli özellikleri verilmiştir. Yusuf peygamber güzelliğiyle Eyüp peygamber ise sabrı ile bilinmektedir. Düzenli bir sıra takip edilerek "Yusuf ile güzel" ve "Eyüp ile sabr" sözcükleri arasında Leffü Neşr-i mürettep (Düzenli Leffü Neşr) sanatı kullanılmıştır.

2.     Düzensiz Leffü Neşr

Sıralı olmayan, Leffüneşr-i Gayri Mürettep gibi farklı şekilde adlandırılan düzensiz Leffü Neşr sanatı, ilk dizede ilgili sözcük ya da sözlerin ikinci dizede herhangi bir sıra olmaksızın dile getirilmesidir.

Örnek:

·        “Deli eder insanı bu deniz, bu gökyüzü

             Göz kırpar yıldızlar, türküler söyler balıklar”

İlk dizede bulunan "deniz ile gökyüzü" kelimeleri, ikinci dizedeki "yıldız ve balık" kelimeleri ile ilişkilendirilmiştir. "deniz ile balık"; "gökyüzü ile yıldız" kavramları arasında Leffüneşr-i mürettep sanatı söz uygulanmıştır.

Leffü Neşr Sanatı Özellikleri

Leffü neşr sanatı, Türk edebiyatında önemli bir yere sahip olan bir nazım biçimidir. Bu sanatın özellikleri, bir dizede geçen kavramların ikinci dizede benzerlik veya karşılıklarının belirtilmesiyle ortaya çıkar. Leffü neşr sanatının başlıca özellikleri:

·        Çift Dize Yapısı: Leffü neşr sanatında en az iki sözcükle ilgili niteliklerin alt dizede sıralanması esastır. Birinci dizede ifade edilen kavramların, ikinci dizede benzerlik veya karşılıklarının verilmesiyle anlam derinleştirilir ve zenginleştirilir.

·        Çok Boyutlu İlgiler: Bu sanatta sözcükler arasındaki ilgi çok boyutlu düşünülerek ortaya çıkar. Yani birinci dizedeki kavramlar ile ikinci dizedeki ilgili sözcükler arasında karmaşık ve derin bir ilişki kurulur. Bu ilişki, okuyucunun veya dinleyicinin metni anlamlandırırken farklı katmanlarda düşünmesini sağlar.

·        Düzyazıda da Kullanılabilir: Leffü neşr sanatı, genellikle nazım biçimlerinde kullanılsa da nadiren düzyazı metinlerinde de görülebilir. Bu durumda da aynı mantıkla bir cümle veya paragrafta geçen kavramların benzerlikleri veya karşılıkları sonraki cümle veya paragrafta vurgulanır.

·        Yaratıcılığın İfadesi: Bu sanat, yazarın veya şairin yaratıcılığını ifade etme yeteneğini ortaya koyar. İlgili sözcükleri veya öbekleri bulma süreci okuyucu veya dinleyiciye bırakıldığı için her kişinin yorumu farklı olabilir. Bu da eserin zenginliğini artırır.